Chrzest Polski – wydarzenie w opisach uczniów naszej Szkoły
Chrzest Mieszka I odbył się najprawdopodobniej w Ostrowie Lednickim 14 kwietnia 966 roku w Wielką Sobotę.
Na tę 1054 rocznicę chrztu Polski uczniowie szkoły w Pustkowie Osiedlu opracowali autorskie opisy tego wydarzenia.
Marta Chmiel, klasa V
„Chrzest Polski miał miejsce 14 kwietnia 966 roku. Data ta wiąże się z liturgią Wielkiej Soboty, kiedy to właśnie udziela się chrztu katechumenom. Osobą, która prawdopodobnie udzieliła chrztu pierwszemu władcy Polski Mieszkowi był pierwszy biskup Polski Jordan, który przybył w orszaku przyszłej żony władcy Dobrawy. Nie mamy całkowitej pewności gdzie odbył się chrzest, ale za najbardziej prawdopodobne miejsce uznaje się Ostrów Lednicki, wyspę na jeziorze Lednickim koło Gniezna. Dokładnie nie wiadomo jak wyglądał rytuał ale można domniemywać, że chrzest odbył się w przygotowanym na tą uroczystość basenie chrzcielnym. Po chrzcie Mieszka ochrzczono następnie jego dworzan i drużynę towarzyszących wojów. W krótkim czasie od Wielkiej Soboty ochrzczeni byli inni jego poddani. Chrzest Polski spowodował, że Polska stała się chrześcijańskim krajem a władca Polski stał się bratem w wierze dla innych władców panujących w Europie”.
Alicja Rojek, klasa VII
„Czas i miejsce oraz to, jak przebiegał Chrzest Polski przez Mieszka Pierwszego nie jest pewny. Ale umownie przyjmujemy 14 kwietnia 996r. w Gnieźnie. Nikt nie wie o konkretnym rytuale, według którego został ochrzczony Mieszko I. W połowie X wieku w opactwie w Moguncji została zredagowana księga liturgiczna gromadząca razem wszystkie obrzędy liturgiczne, poza Mszą świętą. Księgę tę nazwano Pontyfikałem rzymsko – germańskim.
Księga zawiera również kilka obrzędów chcielnych. Rytuał Mieszka I który przyjmujemy wygląda następująco. Najpierw kandydaci do chrztu muszą wyrzec się szatana i wyznać wiarę. Oba te akty mają formę dialogowaną. Kapłan zadaje trzy pytania: czy kandydaci wyrzekają się szatana, wszystkich jego spraw i całej jego pychy, a kandydaci odpowiadają: „Wyrzekam się”. Analogicznie jest z wyznaniem wiary, też ma ono formę pytań i trzykrotnej odpowiedzi: „Wierzę”. Wtedy kapłan trzykrotnie tchnie w twarz kandydata i mówi: „Wyjdź z niego, duchu nieczysty i daj miejsce Duchowi Świętemu Parakletowi”. Potem kapłan naznacza czoło i piersi kandydata znakiem krzyża, mówiąc za każdym razem: „Znak krzyża Zbawiciela Pana naszego Jezusa Chrystusa na czole twoim (na piersi twojej) składam”, po czym położywszy dłoń na jego głowie odmawia specjalna formułę po naznaczeniu krzyżem. Kandydat składa szaty i wchodzi do źródła chrzcielnego. Szafarzem chrztu mógł być biskup lub wyznaczony przez niego prezbiter. Nie wiemy ile osób było chrzczonych razem z Mieszkiem. Pontyfikał rzymsko-germański podaje na jednym miejscu, że jeśli kandydatów jest więcej, biskup chrzci jedną lub dwie osoby lub tyle ile chce. Należy się domyślać, że pozostałe osoby chrzci prezbiter”.
Maria Stręk, klasa VIII
„Data i miejsce chrztu są umowne. Ustalono że był to 14 kwietnia, w którym przypadała Wielka Sobota 966 roku. Najbardziej prawdopodobnym miejscem chrztu było Gniezno, Poznań, Praga lub Ratyzbona. Przyjęto, że chrzest Mieszka l mógł być taki sam lub bardzo podobny do rytuału drugiego typu z Pontyfikału rzymsko-germańskiego. Obrzędy chrzcielne:
- ryty wstępne (wyrzeczenie się szatana, wyznanie wiary, tchnienie, znak krzyża, ryt soli);
- egzorcyzmy;
- ryty przed chrzcielne (Effata, wyrzeczenie się szatana, namaszczenie olejem katechumenów);
- przejście do chrzcielnicy
- chrzest;
- ryty prochrzcielne: krzyżmo i szata;
- bierzmowanie;
- dalszy ciąg liturgii.
Pontyfikał rzymsko-germański był nazwą księgi, która gromadziła wszystkie obrzędy liturgiczne poza Mszą Świętą”.
Kamila Jamróg, klasa VIII
„Mieszko I został ochrzczony najprawdopodobniej 14 kwietnia 966 roku. Nie mamy jednak co do tego pewności, tak samo jak i do miejsca tego wydarzenia. Możliwe, że był to Poznań, Gniezno czy też Praga. Podejrzewa się, że dniem Chrztu Polski była Wielka Sobota. Jak wygląda więc liturgia chrztu? Zgodnie z zaleceniami pontyfikału rzymsko-germańskiego odbywa się to o godzinie 13. Liturgię otwierają obrzędy światła, czyli poświęcenie ognia, zapalenie paschału. Kandydaci wyrzekają się szatana i wyznają wiarę. Kapłan zadaje im trzy pytania po czym naznacza czoło i piersi kandydata znakiem krzyża. Po tym kładzie dłoń na głowie każdego i odmawia specjalną formułę. Następuje ryt soli. Celebrans egzorcyzmuje i błogosławi sól, po czym podaje ją kandydatowi, odmawiając przy tym modlitwę. Po egzorcyzmach następują ostatnie ryty przedchrzcielne. Najpierw ryt Effeta, potem zaś dialogowane wyrzeczenie się szatana (tak samo jak na początku obrzędu). Wtedy kapłan namaszcza kandydata olejem. W tym czasie kończą się starotestamentalne czytania Wielkiej Soboty. Po ostatnim czytaniu śpiewa się Psalm 42. Następuje procesjonalne przejście do baptysterium i w tym czasie śpiewa się Litanię do Wszystkich Świętych. Błogosławi się wodę chrzcielną, wraz z włożeniem Paschału do wody, wylaniem świętego oleju krzyżma i pokropieniem zebranych pobłogosławioną wodą katechamenów na piersi i między łopatki wypowiadając przy tym specjalne słowa. Po tym kulminacja obrzędu chrzcielnego. Kapłan pyta: „Czy wierzysz w Boga Ojca wszechmogącego?”, „Czy wierzysz także w Jezusa Chrystusa Syna Jego jedynego, Pana naszego, narodzonego i ukrzyżowanego?”, „Czy wierzysz także w Ducha Świętego, święty Kościół katolicki, świętych obcowanie, grzechów odpuszczenie, ciała zmartwychwstanie i życie wieczne?”, „Czy chcesz zostać ochrzczony?”. Kandydat składa szaty i wchodzi do źródła chrzcielnego. Chrzest odbywa się przez zanurzenie. Szafarz kładzie mu rękę na głowie i trzykrotnie go zanurzając, mówi: „I ja ciebie chrzczę w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego”. Po wyjściu neofity ze źródła chrzcielnego następują dwa ryty pochrzcielne, symbolizujące wszczepienie w Chrystusa. Możemy założyć, że chrzest księcia odbył się pod przewodnictwem biskupa, a więc Mieszko I i ci, którzy przyjmowali chrzest razem z nim, zostali od razu bierzmowani. Po bierzmowaniu wszyscy procesjonalnie powracają z baptysterium do kościoła, a procesji towarzyszy śpiew Litanii do Wszystkich Świętych. Następuje ciąg dalszy Mszy. Neofici po raz pierwszy przyjmują Komunię Świętą. Tak lub bardzo podobnie wyglądał obrzęd chrztu księcia Mieszka”.
Alicja Dzięgielowska, klasa VII
„W Polsce przez wiele lat czczono bogów pogańskich. Składano im ofiary i odprawiano na ich cześć różne obrzędy. Zmieniło się to w 966 roku, gdy książę Mieszko I postanowił przyjąć chrzest i wprowadzić na ziemiach polskich chrześcijaństwo. Świadczyło to o odwadze władcy, ponieważ swym drastycznym krokiem naraził się ludowi i pogańskim kapłanom, którzy bali się o swoją pozycję. Przyczyną chrztu Polski był między innymi sojusz Słowian Połabskich i Czech. Przyjmując chrzest i biorąc za żonę czeską księżniczkę Dobrawę, Mieszko rozbił ten sojusz. Książę widział też, że coraz więcej państw przechodzi na chrześcijaństwo, więc jeśli chciał, aby się z nim liczono, musiał do nich dołączyć. Chrzest odbył się 14 kwietnia 966 roku w Wielką Sobotę, najprawdopodobniej na wyspie Ostrowie Lednickim, leżącym w dobrym strategicznie miejscu, między Gnieznem a Poznaniem. Miejsce chrztu Polski trudno jednak określić, choć najwięcej wskazuje na tę owianą tajemnicą wyspę, która przyciąga jak magnez archeologów. Największe zainteresowanie budzą, jednak do dziś relikty kaplicy. Jej budowa wskazuje, że była przeznaczona to udzielania Chrztu Świętego. Ciekawostką jest również to, że w Ostrowie Lednickim znajduje się najstarszy w Polsce relikwiarz z fragmentem drzewa z krzyża Chrystusa. Możliwe, że pochodzi on z czasów chrztu Mieszka I. Jednak czy to właśnie tu, w Ostrowie Lednickim, odbyło się jedno z najważniejszych wydarzeń historycznych, dla naszego kraju, pozostanie na zawsze tajemnicą. Faktem jest jednak, że Chrzest Polski przyniósł wiele korzyści i zmienił sposób życia mieszkańców państwa Polan”.
Zuzanna Mączka, klasa VI
„14 kwietnia 966r. w Wielką Sobotę, czyli dzień uroczystego udzielania chrztu, prawdopodobnie w Ostrowie Lednickim, Polska za panowania Mieszka I przyjęła chrzest. Ponieważ Polska była wcześniej krajem pogańskim, przyjęła także Bierzmowanie. Liturgia chrztu wyglądała następująco: jako pierwsze, kandydaci do chrztu musieli wyrzec się szatana i wyznać wiarę, po czym następował ryt soli. Kolejnie następował egzorcyzm, podczas którego Celebrans kładł dłoń na głowie kandydata i wypowiadał formułki egzorcyzmów. Jako ostatnie występowały ryty przedchrzcielnie, podczas których kapłan naśliniał palec i smarował kandydatom znak krzyża na nosie i uszach. Następnie kandydaci przychodzili do chrzcielnicy, gdzie następowała kulminacja obrzędu chrzcielnego i zostawali ochrzczeni przez zanurzenie. Następnie otrzymali białe szaty i zostali namaszczeni krzyżmem. Podczas bierzmowania biskup także namaścił im czoła krzyżmem. Po bierzmowaniu wszyscy wrócili do kościoła i podczas procesji towarzyszył im śpiew Litanii do Wszystkich Świętych”.
